Sneltesten tijdens corona
Tijdens de coronacrisis wilt u als organisatie wellicht toegangscontroles houden. En daarbij een coronasneltest doen bij uw werknemers, bezoekers of klanten voordat zij toegang krijgen tot uw pand. Wat mag hierbij wel en niet?
Eisen uit de AVG
U moet aan een aantal vereisten uit de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) voldoen voordat u coronasneltesten mag laten afnemen. Tenzij de AVG niet van toepassing is in uw situatie.
Toepasselijkheid AVG
De AVG geldt niet als de uitslag van de sneltest alleen wordt afgelezen én:
- u de testuitslag niet opneemt in een bestand, zoals een Excellijst met namen en de gemeten testuitslagen;
- de sneltest niet geautomatiseerd plaatsvindt, zoals met bepaalde elektronische analyseapparatuur;
- de verwerking geen geautomatiseerd gevolg heeft.
Neemt u de uitslagen op in een bestand, vindt de sneltest geautomatiseerd plaats en/of heeft de verwerking een geautomatiseerd gevolg? Dan geldt de AVG dus wél. En dan worden meestal gezondheidsgegevens verwerkt.
Gezondheidsgegevens verwerken
De uitslag van een sneltest is een gezondheidsgegeven als deze testuitslag te herleiden is tot een specifiek persoon. Ook kan er sprake zijn van genetisch materiaal dat herleidbaar is tot een specifiek persoon. Bijvoorbeeld bij gebruik van een wattenstaafje in neus en/of keel.
Gezondheidsgegevens en genetische gegevens zijn bijzondere persoonsgegevens. Het is meestal verboden om bijzondere persoonsgegevens te verwerken, tenzij er een uitzondering uit de wet geldt.
Toestemming
Zo'n uitzondering is toestemming. Dat houdt in dat u een sneltest mag laten afnemen als iemand daarvoor uitdrukkelijke toestemming geeft. Maar die persoon moet dan wel vrij zijn om toestemming te kunnen geven of weigeren.
Dat is lang niet in elke situatie zo. In een arbeidsrelatie kan dat bijvoorbeeld meestal niet. Want daar is sprake van een hiërarchische relatie tussen werkgever en werknemer.
Er is meestal geen sprake van een hiërarchische relatie bij bijvoorbeeld een recreatief bezoek aan een restaurant, theater of evenement.
Overige eisen
Voor meer informatie over corona(snel)testen en de overige eisen die hiervoor gelden, zie: Testen op corona buiten de GGD-teststraten op de website van de Rijksoverheid.
Over deze informatie
Nieuwe vragen en ontwikkelingen kunnen voor de AP reden zijn om de informatie over corona en privacy aan te vullen en aan te scherpen. Hou dit dossier in de gaten om op de hoogte te blijven.
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met ons Informatie- en Meldpunt Privacy.
Bekijk binnen het onderwerp Sneltesten tijdens corona
Alle antwoorden op mijn vragenAlgemene vragen over sneltesten tijdens corona
-
Waarom kan het afnemen van een coronasneltest als toegangscontrole onder de AVG vallen?
Een verwerking van gegevens valt onder de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) als het gaat om persoonsgegevens die geautomatiseerd worden verwerkt en/of bestemd zijn om in een bestand opgenomen te worden (of daar al in zitten).
Het afnemen van een coronasneltest als toegangscontrole kan daarom onder de AVG vallen. Want een testuitslag is een persoonsgegeven als deze uitslag te herleiden is tot een specifiek persoon. Daarnaast kan er sprake zijn van een geautomatiseerde verwerking van de testuitslag en/of opname in een bestand.
Geautomatiseerde verwerking
Van een geautomatiseerde verwerking kan sprake zijn als een sneltest geautomatiseerd gebeurt. Bijvoorbeeld met bepaalde elektronische analyseapparatuur.
Daarnaast kan er sprake zijn van een geautomatiseerde verwerking als er na het afnemen van een sneltest een geautomatiseerd gevolg plaatsvindt.
Opname in een bestand
Van opname in een bestand kan bijvoorbeeld sprake zijn als de uitslagen van een sneltest worden bijgehouden in een (Excel)bestand of in de testapparatuur of analyseapparatuur zelf.
AVG niet van toepassing
Gaat het alleen om het aflezen van de testuitslag zonder opname in een bestand? En zonder een geautomatiseerde verwerking? Dan valt dat niet onder de bescherming van de AVG. En dus ook niet onder het toezicht van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
Toch inbreuk mogelijk
Let op: wanneer iets niet onder de AVG valt, betekent dat niet dat er dus ook geen privacybezwaren aan kunnen zitten. Het kan wel degelijk een onrechtmatige inbreuk zijn op het grondrecht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer.
Ook kan de bescherming van andere grondrechten, zoals het recht op lichamelijke integriteit, nadrukkelijk in het geding zijn. Afhankelijk van hoe het is ingericht, kan het enkel uitvoeren van een sneltest dus zeker ook onrechtmatig zijn.
Voor meer informatie over mensenrechten en het coronavirus, zie de website mensenrechten.nl.
-
Mag ik bij iemand een coronasneltest laten afnemen als diegene daarvoor toestemming geeft?
Dat mag als die persoon daarvoor uitdrukkelijke toestemming geeft. Maar diegene moet dan wel vrij zijn om toestemming te kunnen geven of weigeren.
Dat is lang niet in elke situatie zo. In een arbeidsrelatie kan dat bijvoorbeeld meestal niet. Want daar is sprake van een hiërarchische relatie tussen werkgever en werknemer.
Er is meestal geen sprake van een hiërarchische relatie bij bijvoorbeeld een recreatief bezoek aan een restaurant, theater of evenement.
Voor meer informatie over de voorwaarden van uitdrukkelijke toestemming, zie: Wanneer heeft u uitdrukkelijke toestemming nodig en waaraan moet die voldoen?
Overige eisen coronasneltest
Voor informatie over de overige eisen die gelden voor corona(snel)testen, zie: Testen op corona buiten de GGD-teststraten op de website van de Rijksoverheid.
Alle antwoorden op mijn vragenVragen van werknemers & werkgevers over coronasneltesten
-
Mag mijn werkgever een coronasneltest bij mij afnemen?
Nee, meestal mag dat niet. Uw werkgever mag namelijk niet zomaar gegevens over uw gezondheid verwerken.
Gezondheidsgegeven
De uitslag van een coronasneltest is een gezondheidsgegeven als die te herleiden is tot een specifiek persoon. Ook kan er sprake zijn van genetisch materiaal dat herleidbaar is tot een specifiek persoon. Bijvoorbeeld bij gebruik van een wattenstaafje in neus en/of keel.
Uw werkgever mag niet zomaar gezondheidsgegevens of genetische gegevens verwerken volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
Aan het afnemen van een sneltest bij werknemers door een werkgever zijn daarom strenge voorwaarden verbonden.
Sneltest mag niet
Uw werkgever mag volgens de AVG meestal geen sneltest bij u laten afnemen in een of meer van deze situaties:
- Het afnemen van een sneltest verloopt geautomatiseerd. Bijvoorbeeld met bepaalde elektronische analyseapparatuur.
- Na het afnemen van de sneltest vindt een geautomatiseerd gevolg plaats.
- Uw werkgever neemt de testuitslag op in een bestand. Bijvoorbeeld in een (Excel)bestand met de namen van werknemers en de testuitslagen.
Toestemming telt vaak niet
Heeft u uitdrukkelijk toestemming gegeven aan uw werkgever voor een coronasneltest? Ook dan mag het vaak toch niet.
Als werknemer moet u namelijk in vrijheid toestemming kunnen geven. Dat betekent dat u niet onder druk mag staan om toestemming te geven. En u geen angst mag hebben voor nadelige gevolgen als u weigert.
In een arbeidsrelatie is geen sprake van gelijkwaardigheid. Dus u kunt zich als werknemer onder druk gezet voelen om toestemming te geven. Doordat u dan meestal niet in vrijheid toestemming kunt geven, telt deze toestemming vaak niet.
Andere eisen coronasneltest
Wilt u weten aan welke eisen uw werkgever nog meer moet voldoen om coronasneltesten te mogen afnemen? Kijk dan bij Testen op corona buiten de GGD-teststraten op de website van de Rijksoverheid.
Klacht over coronasneltest?
Heeft u een klacht over het afnemen van een coronasneltest door uw werkgever? Omdat u denkt dat het volgens de AVG niet mag hoe uw werkgever dit doet?
Neem dan contact op met uw ondernemingsraad (OR) en/of de functionaris gegevensbescherming (FG) of privacycontactpersoon van uw organisatie.
Stopt uw werkgever er dan niet per direct mee? Dan kunt u een klacht melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
Let op: wordt de testuitslag alleen afgelezen, zonder dat die in een bestand wordt opgenomen? En zonder een geautomatiseerde verwerking? Dan kan de AP helaas niets voor u doen, omdat dit niet onder de AVG valt.
-
Mag een organisatie die ik voor mijn werk bezoek een coronasneltest bij mij afnemen?
Brengt u voor uw werk een bezoek aan een andere organisatie? Dan mag die organisatie niet zomaar een coronasneltest bij u afnemen.
Toestemming
De organisatie mag een coronasneltest afnemen als u daarvoor uitdrukkelijke toestemming geeft. Maar die toestemming moet u in vrijheid kunnen geven.
Dat betekent dat u niet onder druk mag staan om toestemming te geven. En u geen angst mag hebben voor nadelige gevolgen als u weigert.
U kunt vaak niet in vrijheid toestemming geven voor een coronasneltest. Meestal is er namelijk geen sprake van gelijkwaardigheid tussen u als bezoeker en de organisatie.
Bijvoorbeeld wanneer u als chauffeur een lading wilt lossen. En de organisatie een sneltest bij u wilt afnemen voordat u het terrein op mag. U kunt zich dan gedwongen voelen om mee te werken, omdat uw werkgever van u verlangt dat u de lading lost.
Andere eisen coronasneltest
Wilt u weten aan welke eisen organisaties nog meer moeten voldoen om coronasneltesten te mogen afnemen? Kijk dan bij Testen op corona buiten de GGD-teststraten op de website van de Rijksoverheid.
Klacht over coronasneltest?
Heeft u een klacht over het afnemen van een coronasneltest door de organisatie die u bezoekt? Omdat u denkt dat het volgens de AVG niet mag hoe deze organisatie dit doet? Neem dan contact op met de functionaris gegevensbescherming (FG) of privacycontactpersoon van de organisatie.
Stopt de organisatie er dan niet per direct mee? Dan kunt u een klacht melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
Let op: leest de organisatie alleen de testuitslag af, zonder die in een bestand op te nemen? En zonder een geautomatiseerde verwerking? Dan kan de AP helaas niets voor u doen, omdat dit niet onder de AVG valt.
Voor meer informatie over wat bij het afnemen van een sneltest wel en niet onder de AVG valt, zie: Mag mijn werkgever een sneltest bij mij afnemen tijdens de coronacrisis?
-
Mag ik als werkgever een coronasneltest bij mijn werknemers afnemen als zij daarvoor toestemming geven?
Nee, dat is meestal niet voldoende. Toestemming is in de relatie tussen werkgever en werknemer namelijk meestal niet geldig.
Geldige toestemming
Voor geldige toestemming moeten uw werknemers in staat zijn om in vrijheid toestemming te geven. Dat betekent dat zij niet onder druk mogen staan om toestemming te geven en geen angst mogen hebben voor nadelige gevolgen als zij weigeren.
In een arbeidsrelatie is geen sprake van gelijkwaardigheid. Werknemers kunnen zich onder druk gezet voelen om toestemming gegeven.
Doordat werknemers dus doorgaans niet in vrijheid toestemming kunnen geven, zal deze toestemming vaak niet geldig zijn. Ook uitdrukkelijke toestemming van de OR maakt dit niet anders.
Voor meer informatie over de voorwaarden van uitdrukkelijke toestemming, zie: Wanneer heeft u uitdrukkelijke toestemming nodig en waaraan moet die voldoen?
Overige eisen
Voor informatie over de overige eisen die gelden voor corona(snel)testen, zie: Testen op corona buiten de GGD-teststraten op de website van de Rijksoverheid.