Risico's algoritmes op de werkvloer
Van buschauffeur tot servicemonteur en thuiszorgmedewerker: algoritmes en AI spelen een steeds grotere rol voor mensen op de werkvloer. Organisaties zetten algoritmes bijvoorbeeld steeds vaker in bij het verdelen van het werk, het managen van werknemers en bij de werving en selectie van nieuwe medewerkers. Vooral bij platformwerk (denk aan apps voor maaltijdbezorging en taxidiensten) maar ook in de meer traditionele sectoren.
Op deze pagina
Uitdagingen en risico’s
Het gebruik van algoritmes op de werkvloer kan medewerkers ten goede komen. Bijvoorbeeld als het systeem ze helpt om efficiënter of veiliger te werken en het werk eerlijk te verdelen. Maar het kan ook negatieve gevolgen hebben voor werkdruk, autonomie en een eerlijke arbeidsrelatie. Een paar voorbeelden van uitdagingen en risico’s uit de Rapportage AI- en Algoritmerisico’s, editie najaar 2023:
- Wanneer een algoritme het werk monitort, kan dit ervoor zorgen dat werknemers zich continu bekeken en geanalyseerd voelen. Hierdoor verschuift de arbeidsrelatie van mens-tot-mens naar algoritme-tot-mens. Werknemers kunnen dan steeds meer worden gezien als product in plaats van als mens.
- Grip krijgen op de risico’s van een algoritme dat mensen managet, vergt maatwerk. Een systeem dat een groep magazijnmedewerkers aanstuurt, kan voor een fastfoodrestaurant bijvoorbeeld minder bruikbaar zijn dan voor een webwinkel. Ook kunnen de risico’s anders zijn.
- Algoritmes op de werkvloer kunnen zorgen voor meer werkdruk. Een systeem is nu eenmaal minder goed in staat om oog te hebben voor persoonlijke omstandigheden en de werkelijke situatie op dat moment dan een menselijke leidinggevende.
- Algoritmes op de werkvloer kunnen leiden tot vergaande impact op de autonomie en het gedrag van mensen. Zo zijn er systemen die de emotie in de stem van een callcentermedewerker analyseren en diegene wijzen op een gebrek aan hoorbare empathie.
- Algoritmes op de werkvloer kunnen vernieuwing en het verbeteren van de kwaliteit in de weg staan. Het is voor werknemers moeilijker om hun werk zélf vorm te geven en hun werkwijze te verbeteren als ze worden aangestuurd door een algoritme. Hierdoor neemt de mogelijkheid af om gebruik te maken van ieders individuele ervaring en kennis.
Wat is er nodig?
Het inzetten van AI-systemen op de werkvloer wordt straks deels gereguleerd door de AI-verordening. Dit voor zover het gaat om werving en selectie van nieuwe medewerkers en beslissingen die worden genomen over mensen die werken. Europese wetgeving voor algoritmes die platformwerkers managen, is in de maak. De AP ziet ruimte om ook in bredere zin te werken aan meer transparantie en discussie over de rol van algoritmes op de werkvloer.
Meer weten over de risico’s van algoritmes en AI op de werkvloer? Lees dan hoofdstuk 3 van de RAN (editie najaar 2023).
Bekijk ook
Meer weten?
Benieuwd naar de volledige informatie over dit onderwerp? Bekijk hoofdstuk 3 van de Rapportage AI- & algoritmerisico’s Nederland (RAN), editie najaar 2023. De AP publiceert de RAN 2 keer per jaar en licht op de website enkele belangrijke risico’s uit.