Eurodac

Doel Eurodac

Asielaanvragers en personen die illegaal de grens zijn gepasseerd, zijn verplicht hun vingerafdrukken af te staan als zij worden aangehouden aan de buitengrenzen van het Schengengebied.

Door vingerafdrukken te vergelijken, kunnen de EU-lidstaten en Schengenlanden achterhalen:

• of iemand al asiel heeft aangevraagd in een andere EU-lidstaat of ander Schengenland;
• of iemand illegaal, dus zonder verblijfstitel, het Schengengebied is binnengekomen. 

De EU-lidstaten en Schengenlanden kunnen met deze informatie vaststellen welke lidstaat of welk Schengenland een asielverzoek in behandeling moet nemen op grond van de Dublinverordening. Of welke lidstaat of welk land verantwoordelijk is voor de vreemdeling die onrechtmatig het Schengengebied is binnengekomen. 

Ook hebben in bepaalde gevallen de rechtshandhavingsinstanties binnen het Schengengebied toegang tot Eurodac.

Wetgeving Eurodac

De instelling en werking van Eurodac is vastgelegd in de Eurodac-verordening (603/2013/EU). Deze verordening is herzien door de EU. Deze herziening gebeurt tegelijk met een aantal andere verordeningen. Die maken net als de Eurodac-verordening deel uit van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel (GEAS). De EU wil daarmee het Europese asielstelsel versterken, door Eurodac ook te gebruiken om terugkeer van vreemdelingen te realiseren en illegale migratie te voorkomen. 

Gegevens in Eurodac

Eurodac bevat gegevens over vreemdelingen van 14 jaar of ouder. Naast vingerafdrukken staan aanvullende gegevens in Eurodac over de betreffende persoon, zoals:

• nationaliteit;
• geslacht;
• plaats en datum van de asielaanvraag of van de aanhouding;
• datum waarop de vingerafdrukken zijn afgenomen.

Na inwerkingtreding van de nieuwe Eurodac-verordening in 2026 komen er onder meer deze wijzigingen:

• De voornaam, achternaam en gezichtsopnamen van de persoon komen ook in Eurodac te staan.
• De leeftijd van personen in Eurodac wordt verlaagd naar 6 jaar of ouder.
• Het systeem wordt interoperabel. Dat betekent dat het wordt gelinkt aan andere Europese informatiesystemen.

Bewaartermijn gegevens in Eurodac

De gegevens in Eurodac worden na 18 maanden of 10 jaar vernietigd, afhankelijk van de categorie waarin de persoon valt. Deze termijnen worden met de nieuwe Eurodac-verordening 3, 5 of 10 jaar. De gegevens worden in bepaalde gevallen direct vernietigd.

Toezicht op Eurodac

De Eurodac Supervision Coordination Group (Eurodac SCG) houdt onafhankelijk toezicht op het gebruik van Eurodac. De Eurodac SCG bestaat uit de nationale privacytoezichthouders van de EU-lidstaten en de Schengenlanden en de European Data Protection Supervisor (EDPS).

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) vertegenwoordigt Nederland in de Eurodac SCG en is verantwoordelijk voor het toezicht op het Nederlandse deel van Eurodac. De AP voert onder meer inspecties uit op het gebruik van Eurodac in Nederland. De EDPS houdt toezicht op het centrale deel van Eurodac. 

Informatieverstrekking bij afname vingerafdrukken

Personen die hun vingerafdrukken moeten afstaan, hebben recht op informatie. Zodat zij weten wat er gebeurt met hun gegevens en waarom. En wat zij kunnen doen als er bijvoorbeeld gegevens niet kloppen. Zij moeten weten:

• waarom hun gegevens worden opgeslagen in Eurodac;
• welke gegevens worden opgeslagen in Eurodac;
• hoe lang die gegevens bewaard blijven;
• wie toegang heeft tot de gegevens in Eurodac;
• hoe zij hun privacyrechten kunnen uitoefenen (inzage, correctie en verwijdering van hun gegevens in Eurodac).

De informatie moet worden gegeven op het moment dat de vingerafdrukken worden afgenomen om in Eurodac te worden opgenomen. De informatie moet in heldere, eenvoudige taal zijn opgeschreven. Daarnaast moet de informatie mondeling worden verstrekt als dat nodig is. Dit moet gebeuren in een taal die de persoon begrijpt.

Zie verder: Recht op informatie - Leidraad voor autoriteiten bij het nemen van vingerafdrukken voor Eurodac.