Identiteitsbewijs bij koop, huur of verkoop

Online bestelling ophalen

Haalt u een online bestelling op bij een winkel of ophaalpunt? Dan mag de medewerker geen kopie maken van uw identiteitsbewijs, zoals uw paspoort of identiteitskaart.

Wil de medewerker controleren of u daadwerkelijk de persoon bent die het product heeft gekocht? Dan kan de medewerker u om het aankoopbewijs vragen, zoals de e-mail met de bevestiging van de bestelling.

Ook mag de medewerker u eventueel vragen uw identiteitsbewijs te laten zien. Daarbij mag de medewerker het documentnummer en type van uw identiteitsbewijs registreren.

Abonnement mobiele telefoon aanvragen

Vraagt u een abonnement voor een mobiele telefoon aan? Dan mag de telecomaanbieder een kopie maken van uw identiteitsbewijs, zoals uw paspoort of identiteitskaart. Hierbij moeten in ieder geval uw burgerservicenummer (BSN) en uw pasfoto zijn afgeschermd.

Een (afgeschermde) kopie van het identiteitsbewijs is bedoeld om achteraf te kunnen bewijzen wie het telefoonabonnement heeft afgesloten en om identiteitsfraude tegen te gaan.

Auto huren of proefrit maken

Huurt u een auto? Of maakt u een proefrit? Dan mag de autoverhuurder of autoverkoper onder de volgende voorwaarden een kopie van maken van uw identiteitsbewijs, zoals uw paspoort of identiteitskaart:

• Een kopie maken is noodzakelijk voor het doel. Het doel voor auto(verhuur)bedrijven is de mogelijkheid om aangifte te doen bij het vermoeden van diefstal van hun auto.
• De autoverhuurder of -verkoper schermt in ieder geval uw BSN en uw pasfoto af bij het maken van een kopie.
• De autoverhuurder of -verkoper beveiligt de gemaakte kopieën goed.
• De autoverhuurder of -verkoper geeft de gemaakte kopie aan u terug of vernietigt de kopie zodra u de auto veilig terugbrengt.

Bestrijding voertuigencriminaliteit

Om voertuigencriminaliteit tegen te gaan, hebben BOVAG, de stichting Aanpak voertuigcriminaliteit en het Openbaar Ministerie afspraken gemaakt. Een van die afspraken is dat autoverhuurders en autoverkopers een afgeschermde kopie mogen maken van iemands identiteitsbewijs. Zij moeten zich daarbij wel houden aan de genoemde voorwaarden.

Spullen verkopen aan handelaar

Verkoopt u een fiets, mobiele telefoon, goud of koper aan een handelaar? Dan mag de handelaar geen kopie maken van uw identiteitsbewijs, zoals uw paspoort of identiteitskaart. De handelaar is wel verplicht een aantal gegevens van u te noteren in het opkopersregister. Soms moet de handelaar ook enkele gegevens van uw identiteitsbewijs overnemen in het opkopersregister.

Opkopersregister

Handelaren in bepaalde goederen, zoals fietsen of sieraden, moeten een opkopersregister bijhouden. Hierin noteren zij gegevens over de spullen die zij opkopen en de verkopers daarvan. In het opkopersregister noteert de handelaar de volgende gegevens van u:

• een omschrijving van de goederen;
• de datum van aankoop;
• de koopprijs;
• uw naam en adres.

Legitimatieplicht koperhandel

Krijgt u contant betaald voor koper, koperkabel of koperlegeringen? Dan geldt de legitimatieplicht koperhandel. Dit houdt in dat u een geldig identiteitsbewijs moet laten zien. De handelaar noteert vervolgens:

• het documentnummer van uw identiteitsbewijs;
• het soort identiteitsbewijs;
• bij een buitenlands identiteitsbewijs: het land van herkomst.

Kopen of huren via makelaar

Wilt u een onroerende zaak kopen of huren, zoals een woning, winkelruimte of kantoorpand? En doet u dit via een verkoopmakelaar of verhuurmakelaar? In de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) staat dat:

• de verkoopmakelaar wettelijk verplicht is om uw identiteit vast te stellen; 
• de verhuurmakelaar wettelijk verplicht om uw identiteit vast te stellen als de huurprijs 10.000 euro of meer per maand is. 

Is uw makelaar verplicht om uw identiteit vast te stellen? Dan mag uw makelaar een kopie maken van uw identiteitsbewijs, zoals uw paspoort of identiteitskaart, om te bewijzen dat aan deze plicht is voldaan. Uw makelaar mag een 'schone' (onbewerkte) kopie van uw identiteitsbewijs vragen. Dat betekent dat u:

• niets op de kopie mag schrijven;
• geen gegevens onleesbaar mag maken op de kopie (zoals uw pasfoto), behalve uw burgerservicenummer (BSN);
• geen watermerk mag aanbrengen in de kopie.

Alleen met een onbewerkte kopie kan uw makelaar de echtheid van uw identiteitsbewijs controleren. En zo uw identiteit vaststellen. 

Heeft de kopie bijvoorbeeld een watermerk? Dan lukt het niet altijd om de echtheid van het identiteitsdocument vast te stellen. En dan kan uw makelaar dus niet aan de wettelijke verplichting voldoen. Daarom mag uw makelaar een onbewerkte kopie vragen of maken.

Uw BSN mag u afschermen op de kopie, want het BSN mag de makelaar niet verwerken. Levert u zelf een digitale kopie aan, dan kunt u hiervoor de KopieID app van de Rijksoverheid gebruiken. Op een papieren kopie kunt u ook zelf uw BSN onleesbaar maken.

Zorgplicht van verhuurmakelaar (screening huurders)

Wilt u een woning, winkelruimte of kantoorpand huren via een verhuurmakelaar, die bemiddelt tussen u en de verhuurder van het pand (de eigenaar)? Dan heeft de makelaar een zorgplicht tegenover deze verhuurder. 

De zorgplicht houdt in dat uw verhuurmakelaar moet onderzoeken en beoordelen of u, als mogelijke huurder (kandidaat-huurder), alle verplichtingen uit de huurovereenkomst kunt nakomen. Dit wordt ook wel een screening genoemd. 

Onderdeel van de screening is dat de makelaar uw identiteit controleert. Dat betekent dat u uw identiteitsbewijs moet laten zien. De makelaar mag geen kopie, scan of foto maken of vragen van uw identiteitsbewijs. Dat mag alleen als de huurprijs 10.000 euro of meer per maand is. 

De verhuurmakelaar mag bij het screenen van u als kandidaat-huurder ook andere gegevens bij u opvragen, zoals gegevens over uw inkomen.

Alcohol, games of films kopen

U moet 18 jaar of ouder zijn of alcohol te mogen kopen. Ook zijn er games en films waarvoor een minimumleeftijd geldt. Dit betekent dat u oud genoeg moet zijn als u:

• alcohol wilt kopen in een winkel;
• alcohol wilt bestellen in een café;
• zo’n game of film wilt kopen;
• zo’n film in de bioscoop wilt zien.

Twijfelt een medewerker van een winkel, café of bioscoop of u oud genoeg bent? Dan mag de medewerker u vragen om uw identiteitsbewijs te laten zien, zoals uw paspoort of identiteitskaart. De medewerker mag in dat geval geen gegevens van uw identiteitsbewijs overnemen. En ook geen kopie maken van uw identiteitsbewijs.

Bent u duidelijk ouder of jonger dan de minimumleeftijd? Dan hoeft de medewerker uw identiteitsbewijs niet te controleren.