Naleving van de informatieplicht door de sociale recherche

Heimelijke waarnemingen door de sociale recherche vormen een ingrijpende inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de geobserveerde burger. De persoonsgegevens die tijdens de waarneming zijn verzameld, worden gebruikt voor herbeoordeling van het recht van een burger op een uitkering. Daarnaast kunnen de gegevens een rol spelen bij toekomstige beoordelingen van de uitkeringsontvanger. Wanneer uit het dossier van een uitkeringsontvanger blijkt dat hij eerder onderworpen is geweest aan onderzoek door de sociale recherche, kan dit een reden zijn om hem als verhoogd risico te blijven beschouwen en hem extra te controleren.

Informatieplicht

De burger die het onderwerp is geweest van heimelijke waarnemingen dient daarvan op de hoogte te worden gebracht. Hij heeft het recht om te weten waar hij het onderzoek van de sociale recherche ‘aan te danken’ heeft en wat het resultaat van het onderzoek is geweest.

Hij kan inzage vragen in de frauderapportage om erachter te komen wanneer en hoe vaak hij is geobserveerd.

Onderzoek CBP

In 2006 heeft het College bescherming persoonsgegevens (CBP) onderzoek gedaan naar de naleving van de informatieplicht na heimelijke waarnemingen door de sociale recherche.

Het CBP heeft een tiental gemeenten een aantal vragen voorgelegd. Tevens heeft het CBP het werkproces dat de informatieplicht beschrijft opgevraagd. Bij 3 van de 10 gemeenten is dossieronderzoek verricht.

Conclusie onderzoek

De uitvoering van de informatieplicht na heimelijke waarnemingen door de sociale recherche is voor verbetering vatbaar.

Alle onderzochte gemeenten geven aan betrokkenen te informeren over de heimelijke waarnemingen als het onderzoek fraude aan het licht heeft gebracht. Uit de rapportages en gespreksverslagen kan echter niet altijd worden opgemaakt dat het voor de betrokkene ook duidelijk is dat er tijdens een fraudeonderzoek heimelijke waarnemingen zijn verricht.

Niet alle onderzochte gemeenten voldoen aan de informatieplicht na heimelijke waarnemingen als het onderzoek geen fraude aan het licht heeft gebracht. De gemeenten die aangeven dit wel te doen, doen dit doorgaans mondeling.

Door mondelinge informatieverstrekking en het gebrek aan registratie daarvan is de naleving van de informatieplicht momenteel moeilijk te verifiëren. Het CBP is van oordeel dat registratie een noodzakelijke voorwaarde is om naleving van de informatieplicht te garanderen.

Bijna de helft van de onderzochte gemeenten beschikt niet over een werkproces waarin de informatieplicht is uitgewerkt. Indien dat wel het geval is, is de uitwerking niet altiijd juist. Slechts in enkele werkprocessen is de informatieplicht correct uitgewerkt.