AP: privacy is een grondrecht, niet alleen voor rijke mensen
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) gaat samen met de Noorse en Duitse privacytoezichthouder een Europese procedure starten over privacy en gepersonaliseerde advertenties. De toezichthouders willen samen met alle EU-collega's een duidelijk oordeel gaan geven over de manier waarop online platforms toestemming van gebruikers krijgen voor het laten zien van gepersonaliseerde advertenties.
Zo zijn er online platforms die stellen dat mensen alleen nog maar gratis gebruik kunnen blijven maken van het platform als zij ermee instemmen dat hun persoonsgegevens worden gebruikt voor gerichte advertenties.
Voor de AP is het hierbij belangrijk dat de bescherming van je privacy niet alleen goed is geregeld wanneer je hiervoor genoeg geld hebt. Privacy is een grondrecht dat iedereen in gelijk mate moet beschermen.
Binnen 8 weken standpunt
De European Data Protection Board (EDPB), waarin Europese privacytoezichthouders zoals de AP zitten, zal binnen 8 weken een standpunt over deze kwestie innemen.
Aleid Wolfsen, voorzitter AP: "Online platforms kunnen heel veel volgen. Waar je op klikt, wat je online bekijkt, waar je bent en ook wat jouw politieke voorkeur is. Je hebt er recht op dat je grip en zeggenschap houdt over jouw gegevens, dat die goed worden beschermd en dat die alleen worden gebruikt in overeenstemming met wat jij wilt. Dat is een grondrecht voor iedereen."
"Maar wat techbedrijven nu doen, is daar een prijskaartje aan hangen. Wordt privacy daarmee een luxe die alleen voor rijke mensen is weggelegd? De EDPB neemt hier binnenkort een standpunt over in en dat zal grote gevolgen hebben voor de manier waarop techbedrijven met privacy van mensen omgaan."
'Pay or okay'
Online platforms mogen alleen met toestemming van gebruikers gepersonaliseerde advertenties laten zien. Dat blijkt uit eerdere Europese uitspraken. In de praktijk maken sommige platforms gebruik van het 'pay or okay'-model. Gebruikers moeten dan een maandelijks bedrag betalen als zij niet akkoord gaan met het gebruik van hun persoonsgegevens voor gerichte advertenties. Na betaling krijgen zij dan geen gerichte advertenties meer te zien.
De privacyautoriteiten willen samen met alle EU-collega’s in EDPB-verband snel een standpunt innemen over de vraag of een 'pay or okay'-model mag volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
Vrije toestemming
De AVG schrijft voor dat bedrijven die persoonsgegevens verwerken daarvoor een wettelijke grondslag moeten hebben, zoals toestemming. Toestemming moet je vrijelijk kunnen geven, zonder dat je onder druk wordt gezet. Ook moet je de keuze hebben om te weigeren dat een bedrijf jouw persoonsgegevens verwerkt. En dat mag dan geen nadelige gevolgen hebben.
De vraag is of 'pay or okay'-beleid hieraan voldoet. Op dit moment is er nog geen eenduidige Europese aanpak. Nationale toezichthouders gaan hier verschillend mee om.
Afhankelijk van grote platforms
Het beleid om toestemming te geven of te betalen is in het bijzonder problematisch wanneer het gaat om grote en populaire online platforms met veel gebruikers. Gebruikers kunnen zich afhankelijk voelen van zulke platforms, bijvoorbeeld omdat hun vrienden, familie en collega’s deze ook gebruiken. Of omdat op die platforms belangrijke informatie of populaire content wordt gedeeld.
Belangrijke vragen zijn of in zulke omstandigheden:
- instemming met de verwerking van persoonsgegevens onder druk plaatsvindt;
- de prijs wel eerlijk is;
- afwijzing leidt tot nadelige gevolgen, in het bijzonder voor mensen met lage inkomens.
